11.09.2025 Дискуссия: «Открытый парламент на практике: как гражданам влиять на повестку и решения»

ДИСКУССИЯ НӘТИЖЕЛЕРІ: «АШЫҚ ПАРЛАМЕНТ ТӘЖІРИБЕДЕ: АЗАМАТТАР ҚАЛАЙ КҮН ТӘРТІБІНЕ ЖӘНЕ ШЕШІМДЕРГЕ ӘСЕР ЕТЕ АЛАДЫ» Дискуссия клубы растады: Қазақстандағы парламенттік жүйеде терең өзгерістерге деген сұраныс тек пісіп-жетілген ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды қатысушылар тарапынан қолдау табуда. ТАЛҚЫЛАУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ 1. Бір палаталы Парламентке көшу • Депутаттардың құрылымын жетілдіру және есептілігін арттыру жөніндегі уәждер айтылды. • Аралас сайлау жүйесі ұсынылды (партиялық тізімдер және бірмандатты округтер). • Маңызды екпін – депутаттық корпусты кәсібилендіру және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайту. 2. Сайлау жүйелері және әділ өкілдік • Әртүрлі үлгілер салыстырылды (Финляндия, пропорционалды өкілдік, праймериз). • Ашық партиялық тізімдер мен ішкі бәсекелестік партияларды күшейтіп, кандидаттардың сапасын арттыратыны атап өтілді. 3. Әйелдер және маргиналданған топтар • Қатысушылар әйелдерге, мүгедектерге және шағын партияларға институционалды қолдау қажеттігін атап өтті. • Гендерлік тепе-теңдік Парламенттің демократиялылығының басты шарты ретінде мойындалды. 4. Парламенттік бақылау және мемлекеттік сатып алулар • Депутаттар бюджеттік қаражат пен сатып алу конкурстарына бақылауды күшейтуі тиіс. • Ашықтықты қамтамасыз ету, шығындарды азайту және парламентарийлерді кәсіби даярлау қажеттігі талқыланды. 5. Петициялар жүйесі және азаматтық ықпал • Заңнамадағы қайшылықтар мен өтініштердің төмен тиімділігі атап өтілді. • Шектеуші нормаларды алып тастау және петиция беру рәсімдерін жеңілдету ұсынылды. КЕЛЕСІ ҚАДАМДАР • Негізгі тақырыптар бойынша жұмыс топтарын құру: сайлау жүйесі, Парламент өкілеттіктерін кеңейту. • Реформалар жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу және оларды көпшілік талқысына шығару. • Азаматтардың рөлін күшейту: цифрлық платформалар, петициялар және депутаттармен өзара іс-қимыл арқылы. ҚОРЫТЫНДЫ Қазақстан таңдау алдында тұр — статус-квоны сақтап қалу немесе ашық әрі есепті Парламентке көшу. Дискуссия көрсеткендей, реформаларға сұраныс бар, ал әрі қарайғы жетістік саяси жүйенің азаматтарды тартуға және осал топтардың мүдделерін қорғауға қаншалық дайын екеніне байланысты болады. 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 🇰🇿 ИТОГИ ДИСКУССИИ: «ОТКРЫТЫЙ ПАРЛАМЕНТ НА ПРАКТИКЕ : КАК ГРАЖДАНАМ ВЛИЯТЬ НА ПОВЕСТКУ И РЕШЕНИЯ» Дискуссионный клуб подтвердил: запрос на глубокие изменения в парламентской системе Казахстана не только назрел, но и поддерживается широким кругом участников. КЛЮЧЕВЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ ОБСУЖДЕНИЯ 1. Переход к однопалатному парламенту • Прозвучали аргументы за совершенствование структуры и усиление подотчётности депутатов. • Предлагалась гибридная избирательная система (партийные списки и одномандатные округа). • Важный акцент – профессионализация депутатского корпуса и снижение коррупционных рисков. 2. Избирательные системы и справедливое представительство • Сравнивались разные модели (Финляндия, пропорциональное представительство, праймериз). • Отмечено, что открытые партийные списки и внутренняя конкуренция укрепляют партии и повышают качество кандидатов. 3. Женщины и маргинализированные группы • Участники подчеркнули необходимость институциональной поддержки для женщин, инвалидов и малых партий. • Гендерный баланс признан ключевым условием демократичности парламента. 4. Парламентский контроль и госзакупки • Депутаты должны усиливать надзор за бюджетными ассигнованиями и конкурсами закупок. • Обсуждалась необходимость прозрачности, снижения издержек и профессиональной подготовки парламентариев. 5. Система петиций и гражданское влияние • Отмечены коллизии законодательства и слабая эффективность обращений. • Прозвучали предложения по исключению ограничительных норм и упрощению подачи петиций. СЛЕДУЮЩИЕ ШАГИ • Создание рабочих групп по ключевым темам: избирательная система, расширение полномочий Парламента. • Разработка предложений по реформам и вынесение их на публичное обсуждение. • Усиление роли граждан через цифровые платформы, петиций и взаимодействие с депутатами. ВЫВОД Казахстан стоит перед выбором — сохранить статус-кво или перейти к более открытому и подотчётному парламенту. Дискуссия показала, что запрос на реформы есть, а дальнейший успех будет зависеть от того, насколько политическая система готова к включению граждан и защите интересов уязвимых групп.